مراحل روشن کردن زغال با ذغال سرخ‌کن
- آماده‌سازی محل و دستگاه: ابتدا دستگاه را روی یک سطح صاف، پایدار و مقاوم در برابر حرارت قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که دستگاه دور از مواد قابل اشتعال (مانند پرده یا کاغذ) و خارج از دسترس کودکان و حیوانات خانگی باشد. اگر دستگاه شما چندین درجه حرارت دارد، ولوم آن را در بالاترین درجه یا درجه توصیه‌شده برای شروع قرار دهید. در صورت وجود کلید روشن/خاموش، مطمئن شوید در حالت خاموش قرار دارد (برای جلوگیری از اتصال ناگهانی در زمان وصل کردن دوشاخه به برق).
- چیدن زغال‌ها در دستگاه: با استفاده از انبر، چند قطعه زغال خشک را داخل محفظه یا روی المنت دستگاه قرار دهید. از انباشتن بیش از حد زغال‌ها روی هم خودداری کنید؛ بهتر است زغال‌ها را در یک لایه‌ی تک‌قرار داده و بین آن‌ها کمی فاصله باشد تا هوا و گرما به خوبی در اطراف هر قطعه جریان یابد. قرار دادن زغال‌ها با فاصله‌ی کم بر روی المنت یا توری، باعث می‌شود حرارت به طور یکنواخت به همه‌ی آن‌ها برسد و سریع‌تر سرخ شوند. (در صورتی که نیاز به زغال بیشتری دارید، می‌توانید در چند نوبت آن‌ها را سرخ کنید به جای اینکه تمام زغال‌ها را یک‌باره روی هم انباشته کنید.)
- روشن کردن دستگاه: اکنون دوشاخه‌ی دستگاه را به برق وصل کرده و دستگاه را روشن کنید. المنت برقی شروع به گرم شدن می‌کند و ظرف کمتر از یک دقیقه به رنگ قرمز روشن در می‌آید. به محض داغ شدن المنت، حرارت شدید آن به زغال‌ها منتقل می‌شود و فرآیند افروختن زغال آغاز می‌گردد. در این مرحله، نیازی به هیچ گونه باد زدن یا افزودن سوخت کمکی نیست؛ دستگاه تمام کار را انجام می‌دهد. (یکی از مزایای اصلی این دستگاه همین خودکار بودن فرآیند روشن شدن زغال‌ها است، بدون جرقه‌زنی یا شعله‌ی مستقیم اضافی.
- منتظر ماندن تا سرخ شدن کامل: بسته به توان دستگاه و نوع زغال، حدود ۵ تا ۷ دقیقه صبر کنید تا زغال‌ها کاملاً سرخ شوند. در طی این مدت، زغال‌ها کم‌کم سرخ و گداخته شده و لبه‌های آن‌ها خاکستری رنگ می‌شود که نشان‌دهنده‌ی اشتعال کامل است. برای اطمینان از یکنواخت سرخ شدن، می‌توانید در میانه‌ی کار با احتیاط یک بار زغال‌ها را پشت و رو کنید؛ به این معنی که اگر یک سمت زغال کاملاً سرخ شده و سمت دیگر هنوز سیاه است، با انبر آن را برگردانید تا طرف دیگر نیز حرارت مستقیم ببیند. معمولاً با حرارت یکنواخت المنت، تمام سطح زغال بدون نیاز به جابجایی ویژه‌ای سرخ خواهد شد، اما این کار احتیاطی برای زغال‌های بزرگ‌تر مفید است.
- خاموش کردن و خارج کردن زغال‌ها: پس از گذشت چند دقیقه و مشاهده‌ی سرخ شدن کامل زغال‌ها، دستگاه را خاموش کرده و بلافاصله دوشاخه را از پریز برق بکشید. حال با استفاده از انبر تک‌تک زغال‌های سرخ را با دقت بردارید. بسیار مراقب باشید که زغال‌های داغ به پوست دست یا سطوح اطراف برخورد نکنند. زغال‌های آماده را به محل موردنظر خود منتقل کنید (مثلاً در منقل کباب یا داخل آتش‌دان قلیان قرار دهید).
- خنک شدن دستگاه: پس از پایان کار، دستگاه را کنار بگذارید تا المنت و سایر قسمت‌های فلزی آن کاملاً خنک شوند. هرگز بلافاصله پس از خاموش کردن، دستگاه را لمس نکنید. صبر کنید تا حرارت آن به دمای اتاق برسد. این کار علاوه بر جلوگیری از سوختگی تصادفی، به طول عمر المنت نیز کمک می‌کند (تغییر دمای ناگهانی می‌تواند به المنت آسیب برساند).
نکات مهم و روش‌های بهینه برای استفاده
- مطالعه‌ی دستورالعمل سازنده: همواره پیش از اولین استفاده، دفترچه راهنمای دستگاه خود را به دقت مطالعه کنید. ممکن است هر مدلی نکات خاص خود را داشته باشد (مانند حداکثر زمان روشن ماندن، تعداد زغال مجاز در هر بار، یا نحوه‌ی تمیزکاری). پیروی از توصیه‌های تولیدکننده از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری می‌کند.
- عدم استفاده از مایعات آتش‌زا: یکی از مزایای ذغال سرخ کن برقی این است که نیازی به هیچ ماده‌ی اشتعال‌زای کمکی (الکل، بنزین، ژل آتش‌زا و غیره) نیست. هرگز روی المنت یا زغال‌های روی دستگاه مایع آتش‌زا نریزید. این کار خطر آتش‌سوزی و انفجار داشته و به دستگاه نیز آسیب می‌زند. دستگاه به تنهایی و بدون شعله‌ی مستقیم قادر به افروختن زغال‌ها است.
- محدودیت زمان استفاده‌ی پیوسته: المنت‌های برقی در اثر روشن ماندن طولانی‌مدت بسیار داغ می‌شوند و ممکن است آسیب ببینند. اکثر سازندگان توصیه می‌کنند دستگاه را بیش از حدود ۵ تا ۸ دقیقه به طور مداوم روشن نگه ندارید. در واقع همین بازه‌ی زمانی برای سرخ کردن کامل یک نوبت زغال کافی است. پس از این مدت، دستگاه را خاموش کنید و بگذارید خنک شود. اگر هنوز زغال بیشتری لازم دارید، پس از چند دقیقه خنک شدن دوباره دستگاه را روشن کنید تا المنت استراحت کرده باشد. این کار عمر مفید دستگاه را افزایش می‌دهد.
- قرار دادن دستگاه روی سطح مناسب: همان‌طور که اشاره شد، دستگاه را روی سطحی صاف و مقاوم به حرارت قرار دهید. از قرار دادن آن روی فرش، سفره پلاستیکی یا سطوح چوبی لاک‌خورده که ممکن است از حرارت آسیب ببینند خودداری کنید. بهترین گزینه یک سینی فلزی، کاشی سرامیکی یا سنگ نسوز زیر دستگاه است تا حرارت پایین دستگاه به سطح منتقل نشود. همچنین فضای اطراف را خالی نگه دارید تا تهویه‌ی هوا به خوبی انجام شود و گرمای اضافی تجمع نکند.
- تهویه‌ی مناسب محیط: فرآیند سرخ شدن زغال (خصوصاً ذغال طبیعی) ممکن است کمی دود و بوی ناشی از سوختن گازهای درون زغال تولید کند. توصیه می‌شود این کار را در فضای باز انجام دهید. در صورت استفاده در محیط بسته (مانند داخل منزل)، حتماً پنجره را باز کنید یا هواکش روشن باشد تا دود و گاز مونوکسیدکربن تهویه شود. سلامتی خود را در اولویت قرار دهید و از استشمام مستقیم دود زغال بپرهیزید.
- عدم ترک دستگاه به حال خود: هرگز دستگاه روشن را بدون مراقبت رها نکنید. حضور مستمر در نزدیکی دستگاه تا زمان سرخ شدن کامل زغال‌ها ضروری است. این یک اصل ایمنی مهم است، زیرا در صورت بروز هرگونه مشکل (مانند جرقه زدن غیرعادی زغال‌ها یا افتادن اتفاقی دستگاه) بتوانید سریعاً واکنش نشان دهید. پس از اتمام کار نیز حتماً دستگاه را خاموش کرده و از برق جدا کنید.
- استفاده از انبر و لوازم ایمنی: برای جابه‌جا کردن زغال‌های داغ حتماً از انبر مناسب استفاده کنید. هرگز با دست (حتی دستکش نازک) زغال یا قسمت فلزی داغ دستگاه را لمس نکنید. همچنین، بهتر است از دستکش نسوز یا سیلیکونی ضخیم هنگام کار با زغال‌ها استفاده کنید تا از سوختگی احتمالی جلوگیری شود.
- فاصله بین زغال‌ها و ظرفیت دستگاه: همان‌طور که گفته شد، زغال‌ها را روی دستگاه فاصله‌دار بچینید و از چسباندن یا روی‌هم قرار دادن آن‌ها خودداری کنید. این کار باعث می‌شود تمام سطح زغال‌ها بطور یکنواخت حرارت ببیند و سریع‌تر سرخ شوند. اگر دستگاه شما کوچک است، تعداد محدودی زغال (مثلاً ۴ تا ۶ تکه بسته به اندازه) در هر نوبت قرار دهید. پر کردن بیش از ظرفیت باعث طولانی شدن زمان روشن شدن و وارد آمدن فشار به المنت می‌شود.
- کیفیت زغال و اندازه‌ی قطعات: زغال‌های مرغوب و کاملاً خشک سریع‌تر و بهتر مشتعل می‌شوند. رطوبت یا خام بودن زغال زمان سرخ شدن را افزایش می‌دهد. چنانچه زغال‌های بسیار بزرگ در اختیار دارید، می‌توانید آن‌ها را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کنید تا سطح تماس بیشتری با المنت داشته باشند و زودتر سرخ شوند. البته قطعات خیلی ریز زود می‌سوزند و خاکستر می‌شوند؛ بنابراین اندازه‌ی مناسب (در حد کبریت تا حداکثر گردو) ایده‌آل است.
- سایر کاربردهای دستگاه: جالب است بدانید بسیاری از ذغال سازهای برقی چندکاره هستند و می‌توان از آن‌ها برای مصارف دیگری نیز بهره برد. به عنوان مثال، از حرارت این دستگاه می‌توان جهت داغ کردن اسپند و کندر (اسپند دودکن)، جوش آوردن آب یا شیر در ظرف کوچک، دم کردن چای یا دمنوش و حتی پخت مختصر غذاهای سبک استفاده کرد. البته برای هر کاربرد باید احتیاط‌های لازم را رعایت کرده و پس از اتمام کار دستگاه را تمیز کنید. هرگز برای خنک کردن سریع دستگاه، آب روی المنت داغ نریزید؛ تغییر دمای ناگهانی می‌تواند به المنت آسیب جدی وارد کند و همچنین خطر برق‌گرفتگی دارد.